Yapay zeka (YZ) iş dünyasında son yılların en güçlü trendi. Yatırımlar milyar dolar seviyesine çıkarken, şirketler bu teknolojiyi operasyonlardan müşteri deneyimine kadar her alana entegre etmeye çalışıyor. Ancak hızlı benimsemenin beraberinde getirdiği riskler ve vahim hatalar da var. Bu hatalar, şirketler için büyük maddi kayıpların yanı sıra, müşteri ve itibar kaybı anlamına da gelebiliyor. Son aylarda yaşanan 7 vahim yapay zeka kullanım hatasını bu çerçevede inceleyelim:
1. Taco Bell’in Yapay Zeka Deneyi: “1 Dolar Farkla Ekstra Kaos İster misiniz?”
Yenilik: Taco Bell, 500’den fazla şubesinde YZ destekli sesli sipariş sistemlerini devreye sokarak fast food dünyasında çığır açacağını düşündü. Şirket, YZ’nin artık farklı aksanları, yöresel konuşma biçimlerini ve aç müşterilerin karmaşık taleplerini sorunsuz anlayabileceğine inanıyordu.
Gerçeklik: Ancak müşterilerin deneyimi bu kadar parlak olmadı. Sistem sık sık hata verdi, siparişlerde gecikmeler yaşandı ve bazı müşteriler bilinçli olarak sistemi trolleyecek “yaratıcı” davranışlarda bulundu. Ortaya çıkan sonuç, insan açlığı ile YZ entegrasyonunun pek de uyumlu olmadığını gösterdi.
Sonrası: Artan şikayetler üzerine Taco Bell, YZ kullanımını yeniden değerlendirme kararı aldı. Resmî açıklamalarında, teknolojinin en verimli hangi alanlarda işe yaradığını test ettiklerini ve yoğun saatlerde insan müdahalesini devreye sokmayı planladıklarını duyurdular.
Neden Önemli: Bu vaka, üç unsurun çarpışmasını gözler önüne serdi: şirketlerin YZ’ye duyduğu sınırsız güven, müşterilerin sonsuz yaratıcılığı ve yemek siparişinin doğasında barındırdığı kaotik değişkenler. Sonuç ise oldukça netti: aç bir müşteri, YZ’nin sınırlarını test etmekte satranç oynayan bir algoritmadan çok daha hızlıdır.
Kaynak: The Wall Street Journal: Taco Bell Rethinks Future of Voice AI at the Drive-Through
2. Bir Avukatın Yapay Zeka Serüveni: “Hayali Davalar, Gerçek Sonuçlar”
Yenilik: Avustralya’da bir avukat, YZ’yi hukuk araştırmalarında devrim yaratacak bir araç olarak gördü. Önce Anthropic’in Claude AI’ını “ilgili içtihatları bulmak ve argümanları güçlendirmek” için kullandı, ardından Microsoft Copilot ile çıktıları “doğruladı.” Böylece çifte güvenlik katmanıyla hatasız sonuçlar elde edeceğini düşündü.
Gerçeklik: Sonuç tam bir fiyasko oldu. Avukat, federal bir göçmenlik davasında dört adet tamamen uydurma dava atfı içeren belgeler sundu. İki farklı YZ aracından “onay” almasına rağmen, bahsi geçen davaların hiçbiri gerçekte mevcut değildi.
Sonrası: Hakim Arran Gerrard bu durumu sert şekilde eleştirdi, avukatı Batı Avustralya Hukuk Kurulu’na sevk etti ve 8.371,30 Avustralya doları tutarında masraf ödemesine hükmetti. Ayrıca, YZ’ye körü körüne güvenmenin hukuk mesleğinde ciddi riskler taşıdığını ve benzer olayların artmasının mesleğin güvenilirliğini zedelediğini vurguladı.
Neden Önemli: Avukat, sunduğu beyanda açıkça hata yaptığını kabul etti. YZ araçlarının “doğası gereği güvenilir” olduğunu varsayarak aşırı güven geliştirdiğini ve atıfları bağımsız hukuk veri tabanlarından kontrol etmeyi ihmal ettiğini itiraf etti. Ne de olsa, davaların gerçekten var olup olmadığını kontrol etmek hukuk pratiğinin en temel kurallarından biridir.
Kaynak: The Guardian Australia: WA lawyer referred to regulator after preparing documents with AI-generated citations for nonexistent cases / The Guardian Australia: Judge criticises lawyers acting for boy accused of murder for filing misleading AI-created documents / Legal database tracking AI hallucinations in Australian courts
3. GPT-5 Jailbreak: “Bir Saatte Çöken Güvenlik”
Yenilik: OpenAI, GPT-5’i büyük bir coşkuyla tanıttı. Gelişmiş akıl yürütme yetenekleri ve çok katmanlı güvenlik filtreleriyle donatılan model, uzun süren hazırlıkların ardından kamuya sunuldu. Şirket, güvenlikten o kadar emindi ki modeli duyurudan sadece saatler sonra tüm aboneleri için erişime açtı.
Gerçeklik: Ancak yalnızca bir saat içinde Dr. Sergey Berezin, “Task-in-Prompt” (TIP) adını verdiği saldırı yöntemiyle sistemi jailbreak etmeyi başardı. Bu yöntem, zararlı talepleri masum görünen görev dizileri —örneğin şifre çözme veya bilmece soruları— içine gizleyerek modelin kendi akıl yürütme becerisini tuzağa düşürüyordu. Model, doğrudan zararlı komut görmeden bile dolaylı yoldan zararlı çıktılar üretebildi.
Neden Önemli: Bu olay, YZ’ye aşırı güven ile akademik yaratıcılığın çarpışmasını simgeliyor. OpenAI aylarını güvenlik katmanlarını inşa etmeye ayırdı; ancak bir araştırmacı, çocukları sebze yemeye ikna etmek için kullanılan yöntemlere benzer bir “oyunlaştırma” stratejisiyle bu savunmaları 60 dakikada aştı. Güvenlik sistemleri doğrudan tehditlere odaklanırken, kullanıcıların kurnazlıklarını gözden kaçırdı.
Kaynak: Sergey Berezin LinkedIn Post / ACL 2025 Paper: “The TIP of the Iceberg” / PHRYGE Benchmark Research
4. Airbnb Ev Sahibi: “Hasar Yapay, Fatura Gerçek”
Yenilik: Bir Airbnb “Süper Ev Sahibi”, YZ ile girişimcilik ruhunu birleştirerek akıl almaz bir fikir geliştirdi: sahte hasar fotoğrafları üretmek. Gerçek bir masrafa gerek duymadan, YZ ile mobilyaların parçalanmış, eşyaların mahvolmuş görsellerini oluşturdu ve £12.000’den fazla zarar iddiasında bulundu.
Gerçeklik: Planın merkezinde, aynı sehpanın farklı açılardan ve farklı türlerde hasarla gösterildiği tutarsız görseller vardı. Buna, “idrar lekeli yataklar” ve “bozulmuş ev aletleri” gibi eklemeler de yapıldı. Fotoğraflardaki bariz çelişkiler, en amatör fotoğraf düzenleyicilerin bile gözünden kaçmayacak kadar açıktı.
Sonrası: Başta Airbnb’nin inceleme ekibi bu görsellere inanıp Londra’daki akademisyen konuğa £5.314 ödeme çıkardı. Ancak The Guardian’ın olaya dahil olmasıyla birlikte, fotoğrafların sahte olduğu kısa sürede anlaşıldı. Airbnb, kendi “titiz incelemesini” hızla geri çekmek zorunda kaldı.
Neden Önemli: Bu olay, YZ’nin kötü niyetli kişiler tarafından nasıl kötüye kullanılabileceğini ve aynı zamanda YZ destekli sistemlerin ne kadar kolay aldatılabileceğini ortaya koydu. Ev sahibi büyük bir sorumsuzluk örneği sergilerken, Airbnb’nin sistemleri de insan hatalarından pek de farklı olmadığını —sadece daha pahalıya mal olabildiğini— göstermiş oldu.
Kaynak: The Guardian: Airbnb guest says images were altered in false £12,000 damage claim
5. MyPillow Avukatları: “Mahkeme Salonunda Kurmaca”
Yenilik: MyPillow CEO’su Mike Lindell’in iftira davasında görev alan avukatlar Christopher Kachouroff ve Jennifer DeMaster, YZ’yi hukuki yazımda hız kazanmanın anahtarı olarak gördü. Gerçek içtihat araştırmasına saatler ayırmak yerine, YZ’nin hazır ve etkileyici görünen “hukuki referanslar” üretmesini tercih ettiler.
Gerçeklik: Ortaya çıkan dilekçe, neredeyse 30 hatalı atıf, yanlış alıntı ve tamamen uydurulmuş dava referansı içeriyordu. Adeta “alternatif bir evrenden gelmiş” bir hukuk belgesi gibiydi. Dava sonucunda Lindell, Dominion Voting Systems yetkilisi Eric Coomer’a 2 milyon dolar ödemeye mahkûm edildi.
Sonrası: Federal Yargıç Nina Y. Wang, iki avukata da 3.000’er dolar para cezası verdi. Yargıç, avukatların temel hukuki standartları bu denli çiğnemesinin kabul edilemez olduğunu belirtti. Ayrıca, YZ kullanımını başta gizlemeye çalışmalarını da ağır şekilde eleştirdi; özellikle Kachouroff, ancak yeminli sorguda doğrudan sorulunca YZ kullandığını itiraf etti.
Neden Önemli: Bu olay, YZ’ye aşırı güvenin hukuki yetersizlikle birleştiğinde nasıl tehlikeli sonuçlar doğurabileceğinin çarpıcı bir örneği. Avukatlar sadece YZ’nin ürettiği kurmaca davaları doğrulamadan kullanmakla kalmadı, aynı zamanda hatalarını örtbas etmeye çalışarak durumu daha da vahim hale getirdi.
Kaynak: NPR: A recent high-profile case of AI hallucination serves as a stark warning
6. McDonald’s Yapay Zeka Chatbotu: “123456 ile Korunan Veriler”
Yenilik: McDonald’s, işe alım sürecini hızlandırmak amacıyla “Olivia” adında bir YZ chatbotu geliştirdi. Bu dijital mülakatçı, milyonlarca başvuru sahibinin kişisel bilgilerini toplayıp kişilik testlerine yönlendirmekle görevlendirildi. Dünyanın en büyük şirketlerinden birinin böylesine kritik bir sistemde güçlü güvenlik önlemleri alacağı beklentisi hakimdi.
Gerçeklik: Ancak güvenlik araştırmacıları, Olivia’nın aslında “123456” gibi varsayılan bir parola ile korunduğunu ortaya çıkardı. Bu basit hata, 64 milyon başvuru sahibinin kişisel verilerini açığa çıkardı. İşin ironik yanı, Olivia veri sızdırmadan önce bile kötü bir şöhrete sahipti. Başvuru sahiplerini en temel sorularla bile çıldırtan YZ, kullanıcı dostu olmamakta çıtayı oldukça yükseğe koymuştu.
Neden Önemli: Bu vaka, YZ’nin duyulan aşırı güvenin klasik insan hatasıyla birleşmesinin ders niteliğindeki bir örneği. Milyonlarca insanın hassas bilgilerini işleyen bir YZ sistemini çocuk günlüğü bile koruyamayacak kadar zayıf bir şifreyle savunmak, teknolojik kibir ile basit dikkatsizliğin nasıl el ele yürüyebileceğini gösteriyor.
7. Xbox Yöneticisi: “İşten Atılanlara ChatGPT Terapisi”
Yenilik: Microsoft’un 9.000 kişiyi işten çıkarma kararının ardından Xbox Games Studios’un yönetici yapımcısı Matt Turnbull, YZ’yi “insan kaynaklarının yaşadığı sorunlara” çözüm olarak sundu. LinkedIn’de paylaştığı ilham verici(!) gönderide, ChatGPT ve Copilot’un işten çıkarılanlara kariyer planlama ve “duygusal netlik” konularında yardımcı olabileceğini önerdi.
Gerçeklik: Gönderi, sosyal medyada neredeyse alaycı bir şok dalgası yarattı. Kullanıcılar, bu öneriyi “iğrenç” ve “akıl almaz” olarak nitelendirerek sert tepki gösterdi. İnsanlar, YZ’nin insan empatisini aşamayacağını ileri sürdüler.
Sonrası: Gönderi kısa sürede silinse de, ekran görüntüleri çoktan yayıldı. Olay, Microsoft’un aynı anda hem on binlerce kişiyi işten çıkarması hem de YZ veri merkezlerine 80 milyar dolar yatırım yapmasıyla birleşince, teknoloji ile insan kaynakları arasındaki çelişkiyi sembolik bir şekilde gözler önüne serdi.
Neden Önemli: Bu olay, YZ’ye duyulan abartılı güven ile insan sorunlarını hafife alan kurumsal bakış açısının tipik bir örneği. İş kaybının yarattığı travmayı sohbet robotlarıyla atlatmayı önermek, ya derin bir empati körlüğü ya da YZ’ye ölçüsüz bir inanç göstergesidir — muhtemelen ikisi birden.
Kaynak: BBC: Xbox producer tells staff to use AI to ease job loss pain
İş Hayatı İçin Çıkarılacak Dersler
YZ, iş süreçlerini dönüştürmek için büyük fırsatlar sunsa da, bu örnekler üç temel gerçeği hatırlatıyor:
- Aşırı güven tehlikelidir. YZ araçları güçlüdür ama hatasız değildir. İnsan denetimi olmadan kritik kararlara bırakılmamalıdır.
- Güvenlik ve etik önceliklidir. En basit ihmal bile milyonlarca kişiyi etkileyebilir.
- İnsan faktörü vazgeçilmezdir. Empati, sezgi ve sağduyu, YZ ile kolayca ikame edilemez.
YZ, iş dünyasının en güçlü araçlarından biri olmaya devam edecek. Ancak bu teknolojiye duyulan abartılı güven, “Yapay Zeka Hataları” listesini her geçen gün uzatıyor. Başarılı olmak isteyen şirketler için sihirli formül basit: YZ’yi sorumlu, denetimli ve insan aklıyla birlikte kullanmak. YZ etiğini bir engel olarak değil bir önlem olarak görmek.
*Bu yazının ve görsellerin üretilmesinde ChatGPT 5 ve Gemini 2,5 Flash kullanılmıştır.